اثر نیتروژن بر جوانه‌زنی، رشد اولیه، پرولین و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز در گیاه دارویی گاوزبان تحت تنش شوری

چکیده  این آزمایش منظور ارزیابی اثر نیتروژن بر جوانه­زنی و رشد اولیه گاوزبان در شرایط تنش شوری به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل تنش شوری صفر، 3، 6، 9 و 12 دسی­زیمنس بر متر و نسبت تغذیه نیتروژن (نیترات: آمونیوم)­ (100:0، 75:25، 50:50، 25:75 و0:100) بود. اثر شوری بر شاخص­های جوانه­زنی و نیز اثر شوری و منبع نیتروژن بر صفات رشدی و فیزیولوژیکی (وزن خشک گیاه، میزان پرولین، میزان نیتروژن و فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز) مورد بررسی قرار گرفت. با افزایش تنش شوری از 3 دسی­زیمنس بر متر، میزان جوانه­زنی و وزن خشک گیاهچه کاهش معنی­داری نشان داد. تغذیه نیتروژن با نسبت 50% آمونیوم ضمن افزایش میزان پرولین در شرایط شوری بالا، اثرات منفی این تنش را تعدیل کرد. هر چه میزان نیترات مورد استفاده در تغذیه نیتروژنی نسبت آمونیوم بیشتر شد، در سطوح بالاتر تنش شوری، آنزیم نیترات ردوکتاز فعالیت بیشتری داشت ولی برعکس، با افزایش میزان آمونیوم نسبت به نیترات، فعالیت آنزیم نیترات ردوکتاز و در کل رشد و نمو گیاهچه کاهش نشان می­داد و شوری اثرات منفی بیشتری را نشان داد، به طوری در نسبت 75 و 100% آمونیوم رشد گیاهچه کاملاً متوقف شد. میزان نیتروژن گیاه در شرایط استفاده از نیترات بیشتر نسبت به آمونیوم، با شوری رابطه منفی و برعکس با افزایش میزان آمونیم نسبت به نیترات این رابطه مثبت بود. منبع نیتروژن نیتراتی با نسبت بیش از 50% برای حصول بالاترین ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد گاوزبان تحت تنش شوری توصیه می‌شود.